Likya'lılar ve Luvi Dili ve Türkçe Benzerlikler

  Tarih boyunca konuşulan birçok dil yitip gitmiş, birçoğu büyük değişikliklerle yeniden şekillenmiş, birbirine karışmış, bozulmuş, yapılanmış ve günümüze kadar gelmiştir. İşte Luvi dili de, küçük ama önemli parçaları günümüze kadar gelebilmiş, yaşayan ve insanlığın çok ama çok eski zamanlarından günümüze kadar çok şey getirmiş bir dildir. Luvi dili dillerin anasıdır. Ve Anadolu emeklemeden önce, bir bebeğin ilk defa konuşması gibi, tarihinde ilk kez Luvi diliyle konuşmuştur. Az önceki cümlede geçen “bir bebeğin ilk defa konuşması” kısmını aklınızda tutun. Şimdi Luvi dilinden birkaç kelime ve günümüz Türkçesi karşılıklarını örnek olarak vermek istiyorum. Aslında günümüz Türkçesi de Luvi dilinden çok şey miras almış durumda. Miras kelimesi önemli, çünkü Luvi dilini konuşan Luvi Halkının, Asya ve Kafkas kökenli olduğu bazı bilim çevrelerince kabul edilmiş durumda. Bu bağlantıyla ilgili güçlü kanıtlar var. Merak edenler araştırabilirler. Şimdi örneklere bakalım; Luvi dilinde, Anni = Anne Pati = Adım Atti = Dışarısı Tatiş = Baba

İnsanlığın en eski dilleri de aynı bu şekilde, söylenmesi en kolay seslerle başlamıştı. İşte Luvi dili de bu kadar basit ve sade bir müziğe, örgüye sahiptir. Çünkü Luvi dili insanlığın en eski dillerinden birisidir ve Anadolu, insanlığın en eski tarihlerinde bu dille emeklemeye ve konuşmaya başlamıştır. Ve Luvi diline “dillerin anası” dememin sebebi de budur. İnsanlığın konuştuğu ilk dillerin de bu kadar sade ve söylemesi kolay kelimelerden oluşması (aynen bir bebek dili gibi), Luvi dilinin ne kadar eski bir dil olduğunu ve eski, gerçek Anadolu halklarının Luvi diliyle konuşmaya başladıklarını gösterir. Bu sebeple belki de ilk uygarlıklar, tekerleği ve yazıyı ilk defa Anadolu’da kullandıkları gibi yine aynı, ilk kez Anadolu’da konuşmaya başladılar. Şimdi daha derinlere dalmadan önce Luvilere ve Luvi dilinin tarihine kısaca değinmemiz gerek. Bunun için bilimin Anadolu topraklarında ulaşabildiği en eski kaynaklara bakalım. Tarihçi Bilge Umar, bu konuda bakın ne diyor; “Tarih bilimi Güney ve Batı Anadolu’da Luvi’lerden daha önce yaşamış ve uluslaşmış bir halkın ve Luvi dilinden daha önce konuşulmuş bir dilin varlığını asla saptayamamıştır”.

 Luvi Halkı büyük oranda Anadolu’da M.Ö 2000’li yıllarda ortaya çıkan Hititliler’le bağlantılıdır ve çoğu tarihçi onları Hititlilerin bir parçası olarak görür. Hititler ilerleyen zamanlarda kurdukları güçlü uygarlığın içerisindeki tüm halklara oldukça özgür ve inançlarına saygılı bir sistem inşa etmişlerdi. Bunu şimdiki zamana kadar gelebilen tüm Hitit yazıtları destekler niteliktedir. Bu halklar başlıca Hitit kitabelerindeki söylenişleriyle Lutiler (Luviler), Hattiler (Hititler) ve Palalar (Balalar)dı. Hititlilerden günümüze ulaşabilen bütün belge ve yazıtlarda “nasili” denilen kendi dilleri kullanılmıştır. Fakat Hititlerin dini ve idari bazı yazıtlarında farklı bir dil daha kullandıkları ortaya çıktı. Başlarda bu yazıya Hitit Hiyeroglif yazısı denilse de sonradan bunun yanlış olduğu ortaya çıktı ve bu dilin, Luvi dilinin ta kendisi olduğu saptandı. Ve ilerleyen bilimsel çalışmalar bu dilin Anadolu’nun en eski dili olduğunu gösterdi. Bu dilin yok olmaktan kurtulamamış Hitit çivi yazısından sonra bile Anadolu’da varlığını devam ettirdiği ve yaklaşık 700 yıl daha kullanıldığı saptandı. Ve her geçen gün bulunan arkeolojik veriler, Luvilerin bilinenden daha da üstün bir uygarlık olduğunu göstermeye devam ediyor. Anlaşıldığına göre Anadolu’nun bilinen bu ilk uygarlığı, herkesten ve herşeyden (Örneğin Yunanlılardan ve Helen kültürüne ait tüm uygarlıklardan) önce Anadolu’daydı ve herşeyiyle bugün bile izlerini taşıdığımız bir uygarlık kurmuşlardı. Anadolulu annelerin bugün bebekleriyle kurduğu ilk kelimelerin Luvi dili kökenli olması Luvi uygarlığının nasıl bir uygarlık olduğunu göstermektedir. Bu müthiş bir mirastır ve Anadolu topraklarına dikilmiş en güçlü sözlü anıtlardan birisidir. Bu tüyler ürpertici bir tarihe dayanan çok ama çok eski bir kalıntıdır.

 Likya dilinin ve alfabesinin Büyük İskender’in Anadolu seferinden sonra unutulmaya yüz tuttuğunu biliyoruz. Çünkü Antik Yunan alfabesi, İskender’in Anadolu seferi sonrası Batı Anadolu’ya tam olarak hakim olmaya başladı. Bu da Likya alfabesinin sonradan değişerek Yunan alfabesiyle benzerlikler göstermesini net olarak açıklıyor. Büyük İskender’in Anadolu’da yaymak istediği Hellen-Yunan kültürü politikasından sonra Likya Uygarlığı ve daha birçok Anadolu Uygarlığı için hiçbirşey eskisi gibi olmadı. Fakat tarihin büyük babası Homeros, Likyalıların Girit kökenli bir halk olduğunu söylüyor. Ve bugün aynı Homeros gibi Avrupalılar da Anadolu’nun bir Yunan uygarlığı yerleşkesi olduğunu söylüyor. Peki bizler Luviler hakkında ne duyduk, ne biliyoruz? Luviler’i hangi ortaokul, hangi lise ders kitabı yazıyor? Luviler’i ne kadar biliyoruz? Anadolu’yu ne kadar tanıyoruz? Luvileri, Anadolu’nun bu en eski halkını yeni nesillere öğretmeyerek, Anadolu tarihinin çalınmasına daha ne kadar izin vereceğiz? Katkı için Nebi Yıkaroğlu'na teşekkür ederim.